نگاهی به مصالح سبک پرکننده جایگزین خاک در خاکریزی

مصالح پرکننده سبک شامل هر نوع مصالحی است که در راهسازی به عنوان جایگزینی برای سربار خاکی سنگین به کار می روند تا بار وارده بر خاکهای زیرین را کاهش دهند. در لوله ها یا کالورت های مدفون هم به دلیل کاهش فشارهای عمودی، این مصالح بسیار مفید و اقتصادی هستند. این مصالح در بسیاری نقاط دنیا مورد استفاده قرار میگیرند هرچند آیین نامه طراحی مشخصی مختص به هرنوع از این مصالح موجود نیست. معمولا انتخاب نوع مصالح پرکننده سبک بر اساس تجربه و با توجه به مشخصات محل صورت می گیرد. برخی از این مصالح عبارتند از: خاک اره، براده چوب، پلی استایرن منبسط، فوم بتن و خرده لاستیک.
در جاهایی که خاک های آلی یا رسی وجود دارد و سطح آب زیرزمینی بالاست، بعضا نمیتوان مسیر را جابجا و در نقطه دیگری احداث کرد. پس در این موارد باید به دنبال راهکار دیگری بود مانند: برداشت حجم کمی از خاک ضعیف و جایگزینی با مصالح سبک با دانسیته کمتر ، زهکشی دائم تا عمق مناسب در صورتی که خاک درجا فقط در شرایط اشباع مسئله دار میشود، مرحله به مرحله کردن پروسه ساخت و اعمال سربار به خاک، تعبیه ژئوتکستایل بر روی سطح موجود و پوشاندن آن با مصالح دانه ای و...
بین مصالح سبک، پلی استایرن منبسط (EPS) یک نوع استایروفوم است که دانسیته کمتری نسبت به سایر مصالح سبک موجود دارد ( بین 22-15 کیلوگرم بر مترمکعب در مصارف خاکریزی). این ماده زیست-تجزیه ناپذیر بوده و به آسانی و بدون استفاده از ماشین آلات قابل اجراست. مشکل آن هزینه بالای آن است که استفاده از آن را کمی محدود میکند. آزمایش ها نشان می دهد مقاومت فشاری پلی استایرن در طول زمان چندان افت نمیکند. در زمینه مقاومت در برابر رطوبت هم در یک بررسی، بلوک پلی استایرنی بطور دائم و به مدت 9 سال زیر سطح آب زیرزمینی غوطه ور شد که طی این مدت 9% جذب آب مشاهده شد.
فوم بتن سبک جزو دیگر مصالحی است که در ساختمان سازی بطور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد. در سالهای اخیر در راهسازی – خصوصا کوله پل ها- هم به عنوان مصالح پرکننده به کار می رود. محل کوله پل ها می تواند بر روی خاک های ضعیف قرار داشته باشد و نیاز به مصالح سبکی دارد که فشار افقی بر سازه مجاور وارد نکند و در عین حال مقاومت بالایی داشته باشد.
IMAGE:
https://www.epsindustry.org/other-applications/geofoam